جغرافیا ، جمعیت و آب و هوا

مشهد کلان‌شهری در شمال شرقی ایران و مرکز استان خراسان رضوی است. این شهر در زمان افشاریان، پایتخت ایران بود. مشهد با ۳۵۱ کیلومتر مربع مساحت، دومین شهر پهناور ایران پس از تهران است. براساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵ مشهد با ۳٬۰۰۱٬۱۸۴ تن جمعیت، دومین شهر پرجمعیت ایران پس از تهران و نود و پنجمین شهر پر جمعیت دنیا به‌شمار می‌رود. این شهر به واسطهٔ وجود حرم علی بن موسی الرضا، هشتمین امام مذهب شیعه، سالانه پذیرای بیش از ۲۷ میلیون زائر از داخل و دو میلیون زائر از خارج از کشور است.

تاریخچه و مشاهیر

منابع کهن یونانی، عبور و اقامت اسکندر کبیر در این سرزمین را که «سوسیا» (یونانی باستان: Σούσια، انگلیسی: Susia) خوانده می‌شد، به سال ۳۳۰ قبل از میلاد مسیح، گزارش کرده‌اند.سوسیا معادل «توس» در تلفظ یونانیان همراه اسکندر بود. توس را قلب منطقهٔ پارت می‌دانستند.

پلینی بزرگ این‌چنین از شهر یاد می‌کند، که در میانهٔ پارت، در نزدیکی نسا و ارشاک (احتمالاً قوچان امروزی)، در منطقه‌ای خوش آب‌وهوا، شهری است که به‌واسطهٔ بنیانگذارش، آن را الکساندروپولیس (یعنی شهر اسکندر) می‌گویند.نقشهٔ تبیولا پیتینگریانا، که متعلق به اوایل دورهٔ رومی می‌باشد نیز این آبادی را در غرب شهر مرو، به جای سوسیا، «اسکندریّه» نامیده‌است. بسیاری از مورخان مسلمان، از قرن ۱۰ تا ۱۶ میلادی، تأسیس «سناباد» (نام قدیمی شهر) را به اسکندر نسبت داده‌اند. همچنین در منابع حدیث شیعه، که راویان، آن را به قرون ۷ تا ۹ میلادی متصل می‌کنند، نقل‌قول‌هایی وجود دارد مبنی بر اینکه علی بن موسی الرضا و هارون الرشید، در شهری دفن شده‌اند که آن را «بندهٔ نیکوکار، صاحب دو شاخ» بناء کرده‌است؛ عنوانی که معمولاً برای اسکندر کبیر شناخته می‌شود.

فرهنگ و مذهب

بیشتر مردم شهر مشهد، مسلمان و شیعهٔ دوازده امامی هستند. این موضوع به‌واسطهٔ وجود حرم علی بن موسی الرضا در این شهر نیز تشدید شده‌است. بااین‌حال، اقلیت‌های دینی دیگری نیز در مشهد وجود داشته یا دارند.

در مشهد محله‌ای به نام «محلهٔ جدید» وجود دارد که مجتمع مسکونی یهودیان در مشهد بود. این محله منازل بزرگ و محکم با دیوارهای بلند داشت و خانه‌ها از داخل با یکدیگر مرتبط بود. اقلیت یهودی مشهد که بینش و هوشیاری اقتصادی داشتند با توسعهٔ عمرانی مشهد به خیابان‌های جنت و جم (پاسداران کنونی) نقل‌مکان کردند و عده‌ای هم به اسرائیل مهاجرت کردند.

جاذبه های گردشگری

مهم‌ترین مکان مذهبی شهر مشهد که مهم‌ترین مکان مذهبی ایران نیز هست، حرم علی بن موسی الرضا است که سالانه پذیرای بیش از ۲۷ میلیون زائر داخلی و دو میلیون زائر خارجی است. موزه های آستان قدس رضوی نیز — که خود شامل چندین موزه است — در مجموعهٔ حرم قرار دارد.

برخی از جاذبه‌های تاریخی مشهد عبارتند از: آرامگاه نادرشاه، آرامگاه خواجه ربیع، آرامگاه فردوسی، ایستگاه راه‌آهن، گنبد خشتی، گنبد هارونیه و مدرسه عباسقلیخان.

جاذبه‌های طبیعی که در نزدیکی شهر مشهد قرار دارند، شامل ییلاقات شاندیز، طرقبه، زشک، روستای کنگ، نغندر، جاغرق، چالیدره، پارک جنگلی وکیل‌آباد، باغ‌وحش وکیل‌آباد، آبشار ارتکند، پارک جنگلی نه‌دره در دو کیلومتری جنوب مشهد، بوستان کوهسنگی، آبشار قره سو، دره اخلمد، فریزی، سد ارداک، هفت حوض، چشمه گیلاس و چشمه گراب هستند.

                

بازارها و مراکز تجاری و خرید

از مراکز بزرگ تجاری این شهر می‌توان به آرمیتاژ گلشن به عنوان لوکس‌ترین، زیست‌خاور، یاقوت مصلی، الماس شرق، وصال، پروما، تابان، کیان سنتر، بازار رضا، آفتاب، گوهرشاد، بازار مرکزی، شهر شب، مجتمع تک، مجتمع تابان، رویال سنتر، قسطنطنیه، ونک، شهدا، مجد و کوهسنگی اشاره کرد. به‌دلیل وجود جاذبه‌های فراوان تاریخی-مذهبی و فرهنگی در مشهد، در حال حاضر نیمی از هتل‌ها و هتل‌آپارتمان‌های ایران در شهر مشهد قرار دارند.